Nowa Narodowa Strategia Edukacji Obywatelskiej(ENEC) została upubliczniona i ma na celu zastąpienie poprzedniej z 2017 r., a także mapę drogową, która nie istniała w poprzedniej wersji, niezbędnego uczenia się dla tej dyscypliny.

Środek ten spełnia obietnicę wyborczą złożoną przez rząd i stanowi odpowiedź na krytykę ze strony bardziej konserwatywnych sektorów, że dyscyplina obywatelstwa i rozwoju była zbyt skoncentrowana na tematach, które klasyfikują jako ideologię płci.

"Jako przestrzeń dla indywidualnego i zbiorowego rozwoju, szkoła przyjmuje siebie jako uprzywilejowane miejsce do budowania kultury aktywnego, demokratycznego i odpowiedzialnego obywatelstwa, wspólnego dla wszystkich, promującego spójność społeczną" - czytamy w tekście ENEC, który jest otwarty do konsultacji publicznych do 1 sierpnia. "Społeczeństwo portugalskie, w kontekście krajowym, europejskim i globalnym, stoi przed niezliczonymi wyzwaniami, które wymagają odpowiedzi opartych na wartościach etycznych, znajomości zasad obywatelskich i instytucji demokratycznych, empatii i solidarności społecznej" - czytamy w dokumencie, podkreślając, że "Edukacja obywatelska pozwala młodym ludziom rozwijać umiejętności dialogu, krytycznego myślenia i świadomości swojej roli".

W obowiązkowych i przekrojowych tematach, rządowa propozycja podkreśla prawa człowieka, demokrację i instytucje polityczne, zrównoważony rozwój, umiejętności finansowe i przedsiębiorczość.

Drugi poziom nacisku położono na zdrowie, ryzyko i bezpieczeństwo drogowe, pluralizm i różnorodność kulturową oraz media.

"W globalnym kontekście, w którym jesteśmy świadkami rosnącego ryzyka fragmentacji społecznej, dezinformacji i polaryzacji, edukacja obywatelska odpowiada inwestowaniu w spójność społeczną wokół wspólnych wartości praw człowieka, równości i niedyskryminacji, które są podstawą portugalskiego demokratycznego państwa prawa i wolnych społeczeństw" - czytamy w dokumencie. Z analizy propozycji rządu i obecnej strategii wynika, że uwaga poświęcona seksualności lub orientacji seksualnej przestaje istnieć i jest poruszana tylko w kontekście naruszeń praw człowieka.

Tylko w podstawowej ścieżce kształcenia dla trzeciego cyklu i w rozdziale dotyczącym praw człowieka uczniowie są zobowiązani do "analizowania historycznych i bieżących przypadków łamania praw człowieka (w tym m.in. handlu ludźmi, wykorzystywania seksualnego, przemocy ze względu na płeć, a także przemocy wobec osób o nienormatywnej orientacji seksualnej oraz tożsamości i ekspresji płciowej)".

Ponadto tylko na tym etapie, między 7. a 9. klasą, program przewiduje "omawianie (nie)równości płci w kontekstach takich jak edukacja, praca i urzędy polityczne".

W przypadku znęcania się nad zwierzętami, które jest podkreślane w obecnym programie, propozycja rządu wzywa do tego, aby był to jeden z tematów poruszanych w rozdziale dotyczącym zrównoważonego rozwoju dla uczniów drugiego stopnia, prowadząc ich do "zastanowienia się nad sytuacjami, w których działania człowieka mogą zagrozić dobrostanowi zwierząt". Interakcja z innymi kulturami pozostaje istotną kwestią, a obecna propozycja zawiera termin "różnorodność kulturowa" zamiast "międzykulturowości", która jest zawarta w obecnym programie nauczania.

We wniosku rząd zaleca, aby uczniowie szkół podstawowych uczyli się "wyrażać otwartość i ciekawość w uczeniu się o innych" oraz "uczestniczyć w inicjatywach, które celebrują i doceniają ich własną kulturę, a także inne kultury, w ramach konstytucyjnych wartości społeczeństwa portugalskiego".

Uczniowie drugiej i trzeciej klasy są proszeni o docenienie "różnorodności kulturowej w kontekście szkolnym", omówienie "znaczenia ochrony praw mniejszości i ich kultur" oraz rozpoznanie "wyzwań, jakich doświadczają migranci w społeczeństwie przyjmującym". Dopiero w szkole średniej uczniowie będą proszeni o "krytyczną refleksję nad kulturowymi konsekwencjami obecnych procesów globalizacji (homogenizacja kontra zróżnicowanie i fragmentacja)", o "analizę różnych form dyskryminacji, takich jak rasizm, ksenofobia, antycyganizm, islamofobia, antysemityzm i mizoginia" oraz o "debatę na temat roli dialogu międzykulturowego i pluralizmu w spójności zróżnicowanych kulturowo społeczeństw".

Jedną z nowych funkcji programu jest wiedza finansowa i temat przedsiębiorczości, a młodsi uczniowie mają "zrozumieć znaczenie oszczędzania i jego cele" oraz "rozróżniać między zaciąganiem pożyczek (od rodziny, przyjaciół lub banków) a udzielaniem pożyczek".

Starsi uczniowie będą przygotowywać budżety osobiste i rodzinne, a także budżety dla "projektu przedsiębiorczego, biorąc pod uwagę partnerstwa strategiczne i niezbędne zasoby", a także "weryfikować innowacyjne pomysły, które mogą generować wartość".

Temat "mediów" również zajmuje ważne miejsce w propozycji poddanej publicznej dyskusji, starając się "zachęcić dzieci i młodzież do interpretowania informacji i korzystania z mediów społecznościowych, zwłaszcza w zakresie dostępu i korzystania z technologii informacyjno-komunikacyjnych, mając na celu przyjęcie odpowiednich postaw i zachowań w celu krytycznego i bezpiecznego korzystania z technologii cyfrowych, informacji i treści generowanych przez sztuczną inteligencję".

Osoby starsze proszone są o przedstawienie propozycji "przekształcenia i poprawy środowiska online oraz dobrego samopoczucia w ich relacjach z mediami cyfrowymi, jako sposobu zapobiegania zagrożeniom online (uzależnienie, cyberprzemoc, mowa nienawiści, polaryzacja, trolling, sexting, sextortion itp.".)